در این مقاله موسسه حسابداری و مالیاتی تیوان قصد دارد شما خوبان را با گزارش معاملات ( خرید و فروش ) فصلی موضوع ماده 169 قانون مالیات های مستقیم آشنا کند. امید است با انتقادات و پیشنهادات سازنده، ما را در هدف خود که روز به روز بهتر شدن است ، یاری فرمایید.

صورت معاملات فصلی چیست ؟

در ماده 169 ق.م.م به صراحت در مورد صورت معاملات فصلی صحبت شده است. مطابق با این قانون تمام شرکت ها و سازمان ها، همچنین همه ی مشاغل موظف به ارسال گزارشات خرید و فروش فصلی تا 45 روز پس از پایان هر فصل به سازمان امور مالیاتی می باشند.

ارسال گزارش خرید و فروش فصلی از طریق سامانه الکترونیکی معاملات فصلی صورت می پذیرد.

در ایران معاملات فصلی یک اصطلاح نسبتاً جدید در بین عموم می باشد زیرا بخصوص برای مشاغل ، اجبار برای ارسال گزارشات فصلی چند سالیست که اعمال می گردد.

معاملات فصلی :

به تمامی خرید و فروش هایی که مودی ( چه حقیقی و چه حقوقی ) در یک بازه زمانی مشخص ( یک فصل خورشیدی ) انجام می دهد معاملات فصلی می گویند.

لیست این معاملات باید تا 45 روز پس از پایان هر فصل به سازمان امور مالیاتی تقدیم گردد.

در اینجا یک نکته قابل توجه است که صورت معاملات فصلی خود یک مالیات نیست و فقط جهت شفاف تر شدن معاملات در بازه های زمانی کوتاه است.

عده ای صورت معاملات فصلی را با ارزش افزوده اشتباه می گیرند که این درست نیست چرا که ارزش افزوده خود یک نوع مالیات است و به طور کل مقوله ای جداست.

مروری بر سرگذشت صورت معاملات فصلی در ایران :

برای اولین بار در سال 1373 مساله صورت معاملات فصلی در ایران مطرح شد ، در سال 1380 دستورالعمل اجرایی ماده 169 مکرر ق.م.م  به تصویب رسید و الزام آوری این قانون برای اشخاص حقیقی و حقوقی بیشتر گردید.

نهایتا در سال 1391 این قانون اجرایی شد و مودیان ملزم به دریافت و درج کد اقتصادی در صورتحساب (خریدار و فروشنده ) ، همچنین ملزم به ارسال صورت معاملات خود به سازمان امور مالیاتی به صورت فصلی شدند.

این قانون در سال 1394 اصلاحاتی در برخی از بند ها داشت.

قانون صورت معاملات فصلی چیست ؟

مطابق ماده 169 ق.م.م ، مودیان مشمول ارائه صورت معاملات فصلی مکلف ‌اند ، جهت همه ی معاملات خود صورتحساب صادر کرده و در آن کد اقتصادی خود و طرف معامله را درج کنند و هر سه ‌ماه فهرست صورتحساب‌های خود، همچنین کلیه صورتحسابهای دریافتی از دیگران را به سازمان امور مالیاتی ارسال کنند.

اشخاص مشمول باید توجه کنند که درج کد اقتصادی طرف معامله در صورتحساب ضروری است و درج نکردن آن تخلف محسوب می گردد . در صورتی ‌که افراد حقیقی طرف معامله کد اقتصادی دریافت ننموده اند ، می‌توان از کد ملی آن‌ها به‌ عنوان کد اقتصادی استفاده نمود . برای اشخاص حقوقی‌ که کد اقتصادی ندارند نیز می‌توان از شناسه ملی آن‌ها استفاده کرد.

لازم به ذکر است دقت در امر ارسال لیست خرید و فروش فصلی از اهمیت بالایی برخوردار است که می توان با برونسپاری این امور به موسسه حسابداری ضمن اینکه هزینه بسیار ناچیزی در بر خواهد داشت از کیفیت و دقت هم مطمئن بود.

تاریخ ارسال صورت معاملات فصلی :

• اگر در تاریخ مشخص شده جهت ارسال صورت معاملات فصلی کد اقتصادی آماده نشد مودیان چه کنند؟

اگر مودی درخواست کد اقتصادی کرده باشد اما تا زمان مشخص شده جهت ارسال مدارک کد اقتصادی آماده نگردد ، از او رفع مسئولیت نکرده و باید مدارک را با  کد ملی در مهلت تعیین شده ارسال کند.

• آیا ممکن است صورت معاملات فصلی و صورت مالی پایان سال شرکت را همزمان ارسال کرد؟

ارسال هر کدام از موارد مذکور ، رفع مسئولیت برای ارسال دیگری نیست و مودیان باید هر یک از موارد را در مهلت مقرر و جداگانه  به سازمان امور مالیاتی ارسال کنند.

• قانون ، برای ارسال گزارشات خرید و فروش فصلی از چه اشخاصی نام برده است؟

تمامی اشخاص حقوقی و صاحبان مشاغل که حسب اعلام سازمان امور مالیاتی کشور موظف به ثبت نام در نظام مالیاتی می شوند.

به عبارت دیگر کلیه ی اشخاص حقوقی و اشخاص حقیقی ( گروه اول ، دوم و سوم ) مکلف اند صورت معاملات فصلی خود را به سازمان امور مالیاتی کشور ارائه نمایند.

معافیت های مربوط به معاملات فصلی :

با وجود تمام قوانینی که برای ارسال صورت معاملات فصلی گفته شد ، برخی معافیت‌ ها نیز در این قانون در نظر گرفته شده است. در بعضی موارد نیازی به درج شماره اقتصادی طرف معامله در صورتحساب نیست.

1-معافیت درج شماره اقتصادی :

• فروش کالا و خدمات به مصرف ‌کننده نهایی
• معامله با مشمولین ماده 81 ( شاغلین حوزه‌ کشاورزی ، دام‌ پروری ، دامداری ، پرورش ماهی و زنبورعسل و …)
• معامله با اشخاص حقیقی با مبلغ تا 5 درصد حد نصاب ( معاملات کوچک موضوع قانون برگزاری مناقصات ) ( این مبلغ در سال 98، یک‌ میلیون وششصد و چهل هزار تومان )
• خرید از فروشندگانی که ملزم به ثبت ‌نام در نظام مالیاتی نیستند (ارگان‌ ها و نهاد های دولتی و …)

در بعضی از معاملات نیز ، مودیان ملزم به ارسال صورتحساب نیستند.

2-معافیت های ارسال صورتحساب :

• خرید و فروش ، سود و کارمزد اوراق بهادار
• خرید و فروش سهام الشرکه و حق تقدم سهام
• سود و کارمزد جریمه‌ های بانکی ، صندوق تعاون ، صندوق‌ های حمایت از توسعه بخش کشاورزی ، مؤسسات اعتباری غیر بانکی مجاز و صندوق‌های قرض‌ الحسنه
• حق عضویت اعضا مجامع حرفه ای ، احزاب و انجمن ‌ها و تشکل‌ های غیردولتی دارای مجوز از مراجع ذیصلاح
• کمک‌ ها و هدایای بلاعوض
• مبالغی که تحت عنوان جریمه یا خسارت ، انواع عوارض و مالیات ( به‌ استثناء مالیات و عوارض قانون مالیات بر ارزش افزوده ) حق ثبت ، حق تمبر، حقوق گمرکی و موارد مشابه به دستگاه‌های اجرایی پرداخت می گردد.
• وجوه پرداختی بابت حق نگهداری ( شارژ ) ساختمان محل فعالیت

مهلت ارسال صورت معاملات فصلی :

صورت معاملات فصلی ( گزارش خرید و فروش فصلی ) در دوره های 3 ماهه ( هرفصل شمسی ) باید به سازمان امور مالیاتی ارسال گردد.

مودیان تا 45 روز پس از پایان هر فصل فرصت دارند نسبت به ارسال صورت معاملات فصلی اقدام نمایند.

به عنوان مثال اگر می خواهید گزارشات خرید و فروش فصلی برای فصل پاییز را ارسال کنید تا 15 بهمن ماه همان سال فرصت برای انجام این مهم دارید.

گاهی بر حسب ضرورت وزیر امور اقتصاد و دارایی می تواند مهلت 45 روزه ارسال صورت معاملات فصلی پس از پایان هر فصل را تمدید و یا نحوه ارائه آن را تغییر دهد.

جرائم تخلف در گزارش معاملات فصلی چیست ؟

• در صورت عدم ارائه صورتحساب ، عدم درج شماره اقتصادی خود و یا طرف معامله در صورتحساب ، استفاده از شماره اقتصادی دیگران ، ویا استفاده از شماره اقتصادی خود در صورتحساب دیگران جریمه ای معادل 2درصد مبلغ مورد معامله به مودی تعلق می گیرد.
• در صورت عدم ارسال صورت معاملات فصلی به روش های تعیین شده ، مبلغی معادل 1درصد مبلغ معاملات لیست اعلام نشده برای مودی در نظر گرفته می شود.

طبق ماده 169 ق.م.م ارسال صورت معاملات فصلی فقط به صورت الکترونیکی بوده و دریافت این لیست به صورت دستی توسط سازمان امور مالیاتی غیر ممکن خواهد بود.

اهمیت ارسال صحیح لیست معاملات فصلی :

در پایان باید بگوییم تهیه و ارسال صورت معاملات فصلی یا همان گزارشات خرید و فروش فصلی دارای نکات و ظرافت هاییست که در نهایت در اظهارنامه و میزان مالیات پرداختی شما بسیار موثر خواهد بود و همه ما میدانیم که میزان مالیات پرداختی چه نقشی در ایجاد فشار بر یک واحد اقتصادی دارد، دقیقا همینجاست که اهمیت گزارش معاملات فصلی مشخص می گردد.

طبیعتا با چنین اهمیتی ارسال این لیست باید با مهارت ، تخصص و تجربه کافی انجام گیرد که همانطور که از استاندارد های حسابداری، آگاهی کافی را داراست بر قوانین و مقررات مالیاتی نیز تسلط کافی داشته باشد.

موسسه حسابداری و مالیاتی تیوان با سال ها تجربه در این امر آماده همکاری با تمام کسب و کارها در ارسال صورت معاملات فصلی و …. به سازمان امور مالیاتی می باشد.

اگر مطالعه این مقاله برای شما مفید واقع شده است پیشنهاد می گردد مقاله تحریر دفاتر قانونی را نیز مطالعه بفرمایید.

درصورت نیاز با شماره های  66913667-021 و 09127926849 در ساعات کاری تماس حاصل فرمایید یا از طریق واتساپ با شماره همراه ذکر شده در تماس باشید.

از همراهی و شکیبایی شما سپاسگزاریم