در این مقاله موسسه حسابداری و مالیاتی تیوان قوانین ممنوع الخروج شدن و اینکه چه کسانی ممنوع الخروج می شوند را بررسی می کند.
دولت کشور ایران و مجلس قانون‌گذار برای جلوگیری و حفظ قدرت بازدارندگی در مقابل بسیاری از جرم‌ها و تخلفات افراد، قوانینی را وضع کرده است که به نام قوانین ممنوع الخروج شدن، شناخته می‌شوند. این قوانین که در متون حقوقی برای اثرگذاری روی جرایم سنگینی مانند فرار از قوانین مالیاتی پیش‌بینی شده است، از بسیاری از جرایم مالیاتی و حقوقی جلوگیری می‌کنند.
افراد ممنوع‌الخروج قادر به ترک خاک کشور ایران نیستند و تا زمان مشخص شدن حکم قطعی در مورد اتهام‌ها، رفع جرم یا منقضی شدن مدت حکم باید به قوانین ممنوع الخروج شدن پایبند باشند.
در این مقاله انواع شرایطی را که منجر به صدور حکم منع از خروج از کشور و تعیین محدودیت‌های قانونی می‌شود، بررسی میکنیم.
قوانین ممنوع الخروج شدن
قوانین ممنوع الخروج شدن که قوانین مالیاتی هم یکی از مصادیق مهم آن است، با استناد بر متون قانون اساسی مصوبه مجلس استوار است.
جلوگیری از خارج شدن از مرزهای کشور می‌تواند در مقابل افراد متخلف که جرایم بزرگی دارند، جواب محکمی به شمار آید که توسط مراجع قضایی و سازمان‌های دولتی و براساس استناد به قوانین زیر انجام می‌شود.
- ماده ۲۰۲ قوانین مالیات های مستقیم: محدودیت برای کسانی که جزو بدهکاران بزرگ مالیاتی زیر هستند، وجود دارد.
الف – اشخاص حقوقی دارای پروانه تولیدی که بدهی قطعی مالیاتی آنان ۲۰ درصد سرمایه ثبت شده شرکت یا مبلغ ۵ میلیارد ریال است.
ب – سایر اشخاص حقوقی یا حقیقی تولیدی که بدهی مالیاتی آن‌ها ۱۰ درصد سرمایه ثبت شده یا مبلغ ۲ میلیارد ریال است.
ج – برای سایر اشخاص حقیقی که براساس قوانین مالیاتی بدهی آن‌ها از صد میلیون ریال بیشتر است.
- ماده ۱۸۸ آیین نامه دادرسی کیفری: در صورتی که جرمی اتفاق افتاده باشد و دسترسی به افراد مظنون ممکن نباشد، بازپرس حق دارد پیش از اثبات جرم، دستور ممنوع‌الخروج شدن افراد در معرض اتهام را صادر کند.
- ماده ۲۴۷ قانون آیین دادرسی کیفری: برای افرادی که جرم آن‌ها توسط بازپرس به اثبات رسیده است که بازپرس می‌تواند، براساس میزان جرم، برای مجرم محدودیت خروج از کشور را تعیین کند.
- ماده ۲۴۸ قانون دادرسی کیفری: مدت زمان اعتبار ممنوعیت خروج از کشور شش ماه است و این میزان با توجه به شرایط قابل تمدید است. در صورت انقضای مدت محدودیت‌ها که برای محکوم شدگان قوانین مالیاتی یا جرایم دیگر تعیین شده است، قوانین ممنوع الخروج شدن منتفی است و مراجع مربوطه حق مانع شدن برای خروج از کشور را ندارند.
- ماده ۵۰۹ قانون آیین دادرسی: در صورتی که پس از صدور رای قاضی برای جرم‌های سنگین، مجرم در دسترس نباشد و بیم از فرار وی وجود داشته باشد، قاضی می‌تواند حکم ممنوعیت از خروج را برای فرد صادر کند و پس از دستگیری این حکم را لغو کند.
- ماده ۱۶ قانون گذرنامه: علاوه بر مجرمان قوانین مالیاتی، به افراد زیر برای خروج از کشور گذرنامه داده نمی‌شود.
الف – کسانی که از طرف مراجع قضایی منع شده است.
ب – کسانی که مسافرت آن‌ها به خارج از کشور براساس اعلام مقامات قضایی مخالف مصالح ملی است.
ج – کسانی که در خارج از کشور به دلیل تکدی، ولگردی، ارتکاب سرقت یا کلاهبرداری باعث سوء شهرت شده باشند.
- ماده ۱۷ قانون گذرنامه: دولت می‌تواند از صدور گذرنامه و خروج افراد مشمول قوانین مالیاتی و بدهکار قطعی جلوگیری کند. نکته مهم در این ماده قانون گذرنامه، واگذاری حق صدور ممنوعیت خروج برای دولت است که معمولا این اقدام در دست مراجع قضایی است.
- ماده ۱۸ قانون گذرنامه: طبق این ماده، برای افراد زیر گذرنامه صادر نخواهد شد.
الف – افراد کمتر از ۱۸ سال که تحت سرپرستی قیم هستند.
ب – مشمولان وظیفه عمومی
ج – زنان شوهردار حتی اگر سن آنان کمتر از ۱۸ سال باشد.
- لایحه خروج بدهکاران بانکی: براساس ماده واحده این لایحه، به بانک مرکزی اجازه داده شده است تا از طریق دادسرا از خروج اشخاص بدهکار بانک‌های کشور، همچنین واردکنندگان یا صادرکنندگانی که به تعهدهای خود عمل نکرده‌اند، جلوگیری کند.
دادسرای عمومی در موارد دیگر نیز می‌تواند، براساس قوانین مالیاتی حکم ممنوعیت صادر کند.
- ماده ۶۹ قانون مبارزه با قاچاق: با توجه به بند «ث» قانون مبارزه با قاچاق، مراجع مربوطه حق جلوگیری از خروج کشور را برای مجرمین قاچاق کالا و ارز دارند که این ممنوعیت تا زمان ۵ سال ممکن است.
- ماده ۲۳ قانون مجازات اسلامی: با اختیار قانونی بند «ح» ماده ۲۳ قانون مجازات اسلامی، دادگاه می‌تواند فردی را که به حد قصاص یا مجازات تعزیری درجه شش تا یک محکوم کرده است، ممنوع‌الخروج کند.
آیین‌نامه اجرای مفاد اسناد رسمی لازم‌الاجرا: علاوه بر قوانین مالیاتی در مورد بدهی‌های مالیات، براساس قانون اجرایی اسناد رسمی، مراجع مربوطه می‌توانند با توجه به درخواست بستانکار، بدهکار را به دلیل نبود دسترسی به اموال وی ممنوع‌الخروج کنند.
پیشنهاد میکنیم مقاله جرایم مالیاتی چیست را نیز مطالعه نمایید.
