در این مقاله موسسه حسابداری و مالیاتی تیوان قصد دارد شما عزیزان را با مبحث مالیات بر ارث آشنا نماید.
مالیات بر ارث یا Inheritance Tax نوعی از مالیات است که به طور مستقیم بر دارایی‌ها تعلق می‌گیرد و در صورتی که فردی فوت شده و از دنیا برود، دارایی‌های باقی مانده از وی که به وراث می‌رسد، مشمول قانونی به نام مالیات ارث می‌شود.
باید گفت دریافت ارثیه قانونی که حق هر وارثی است، چندان هم کار آسانی نیست و قبل از رسیدن به آن، مستلزم طی مراحل قانونی و انجام کارهای انحصار وراثت و انجام امور مالیاتی است. پس از وقوع فوت فرد، افراد وارث یا نمایندگان رسمی آن‌ها موظف هستند، ظرف مدت حداکثر یک سال برای تعیین تکلیف مالیات بر ارث، به شعبه امور مالیاتی منطقه سکونت متوفی مراجعه کنند و با ارائه مدارک مربوطه، میزان دارایی‌ها و بدهی‌های فرد فوت شده را گزارش دهند.
پس از انجام این کار، گواهی به نام گواهی مالیات‌های ارث به ورثه داده می‌شود که در آن اسامی افراد وارث و سهم هر کدام از ارث قید شده است.
باید دقت داشت اظهارنامه فوق که توسط سازمان امور مالیاتی گرفته می‌شود، شامل تمام اطلاعات هویتی، مکانی، دارایی‌ها، بدهی‌ها، هزینه‌های کفن‌و‌دفن، هزینه‌های عبادی و دیونی مانند هزینه‌های مهریه خواهد بود.
پس از بررسی اظهارنامه تقدیم شده که با توجه به مطالب خوداظهاری بازماندگان یا اطلاعات سازمان مربوطه است، افراد ملزم به پرداخت مالیات بر ارث هستند و در غیر این صورت توسط دولت از تنظیم سند یا نقل‌و‌انتقال اموال متوفی منع خواهند شد.
باید گفت این قانون دارای پیچیدگی‌های زیادی است که در زمان دریافت ارثیه افراد را دچار سردرگمی‌هایی میکند و نیاز به یک مشاوره مالیاتی را اجتناب‌نا‌پذیر میکند. در قانونی که از سال ۹۵ به بعد برای راحتی کار در کشور تعیین و اجرا شد، برخلاف قبل وراث موظف هستند براساس میزان ارث دریافتی و نسبت‌شان با متوفی، مالیات را پرداخت کنند. در ادامه، مفاد این قانون و میزان مالیات براساس طبقات مختلف وارثان را بیان می‌کنیم.
اظهارنامه مالیات بر ارث
در قانون قدیم مالیات بر ارث یعنی برای متوفیان فروردین ۹۵ به قبل، وراث یا قیم قانونی متوفی ملزم بودند ابتدا به امور مالیاتی مراجعه کنند تا با دادن مدارک مورد نظر و پرکردن اظهارنامه، گواهی مورد نظر برای شورای حل اختلاف را دریافت کنند. تسلیم این گواهی به شورای حل اختلاف برای دریافت گواهی انحصار وراثت نیاز بود، اما در قانون جدید افراد می‌توانند بدون مراجعه به امور مالیاتی، گواهی انحصار وراثت را از شورای حل اختلاف دریافت کنند.
برای طی مراحل تشکیل پرونده و تقدیم اظهارنامه مالیات بر ارث به سازمان مربوطه، باید وارثان یا قیم قانونی متوفی پس از مشاوره مالیاتی با در دست داشتن مدارک زیر به منطقه امور مالیاتی متوفی مراجعه کنند.
- فرم اظهارنامه تکمیل شده
- گواهی انحصار وراثت، گواهی فوت و گواهی پزشک
- در صورتی که فرد مراجعه کننده از وراث نباشد مدارک لازم برای اثبات وکالت وی
- مدارک لازم برای مشخص کردن محل زندگی متوفی
- مدارک لازم برای اموال درخواست شده مانند اسناد ملکی یا اوراق مشارکت
تعیین نرخ مالیات بر ارث
در قانون کنونی کشور با توجه به این که ارثیه باقی مانده به چه شکلی باشد، همچنین بستگان وارث در چه سطحی باشند؛ میزان مالیات بر ارث متفاوت است. برای نمونه مالیات‌های منزل مسکونی با محل تجاری یا زمین بدون استفاده، تفاوت دارد. همچنین وارثان براساس سطح و درجه خویشاوندی از ارث متوفی، سهم می‌برند.
هر اندازه وارث از نظر نسبت فامیلی به فرد متوفی نزدیکتر باشد، مقدار مالیات‌های ارث کمتر و هر قدر نسبت وارث با فرد فوت شده دورتر باشد این مقدار بیشتر خواهد بود.
براساس قانون حقوقی این نسبت‌ها توسط جدول‌بندی خاصی تعیین شده است که در ادامه بیان می‌شود.
- وارثان طبقه اول: این افراد شامل پدر، مادر، زن، شوهر و اولاد هستند.
- وارثان طبقه دوم: این افراد شامل اجداد، برادر، خواهر و اولاد آن‌ها هستند.
- وارثان طبقه سوم: این افراد شامل عمو، عمه، دایی، خاله و اولاد آن‌ها هستند.
همان طور که بیان شد برای مشخص کردن مالیات بر ارث، این وارثان باید پس از طی مراحل امور مالیاتی براساس قانون و میزان تعیین شده، مالیات ارثیه را متقبل شوند تا بتوانند از ارث استفاده کنند.
نکته مهم این است که در صورت وجود حتی یک وارث در قید حیات در هر طبقه، ارث تعلق گرفته برای افراد طبقات بعدی باطل می‌شود و هیچ ارثی به آنان نمی‌رسد.
پیشنهاد می کنیم مقاله مشاوره مالیاتی را نیز مطالعه نمایید.
مالیات بر ارث چقدر است؟
توجه به این نکته الزامی است که در قانون جدید مصوبه سال ۹۴ به بعد، وراث تنها در صورتی که قصد تقسیم ارث را داشته باشند، نیازمند پرداخت مالیات بر ارث هستند. همچنین این افراد می‌توانند تنها کارهای انحصار وراثت بخشی از اموال متوفی را انجام دهند و کارهای مابقی اموال را به زمان دیگری موکول کنند.
با توجه به میزان تعیین شده طبق قانون، شاید افراد محاسبه آن را آسان تلقی کنند. اما در بسیاری از مواقع کار به این راحتی نیست، چرا که شاید وجود یک تبصره قانونی یا اطلاع نداشتن دقیق از قانون، باعث از دست رفتن مال زیادی از ورثه شود. در این مواقع مراجعه به یک وکیل مالیاتی و گرفتن مشاوره مالیاتی چند دقیقه‌ای می‌تواند، سردرگمی‌های افراد را برطرف کند.
در قانون تصویب شده در سال ۹۴ که در مورد متوفیان اول فروردین سال ۹۵ به بعد منظور شد، نرخ مالیات بر ارث به طور معناداری کاهش پیدا کرد و برخلاف قبل دیگر نیازی به محاسبه ارزش کل اموال متوفی به طور یکجا برای پرداخت مبلغ قانونی نبود. همچنین افزایش زمان اظهار مالیاتی از شش ماه به یک سال از دیگر نکات قانون جدید بود.
در این قانون افراد وارث باید به اندازه ارث خود مبلغ مالیاتی را متحمل شوند. این میزان برای بازماندگان طبقه اول فرد فوت شده ایرانی که اموال وی در داخل کشور قرار دارد، طبق موارد زیر است.
- املاک و حق واگذاری محل:میزان ۷.۵ درصد براساس ارزش روز ملک و معاملات آن
- انواع وسیله نقلیه موتوری شامل وسائل نقلیه زمینی، هوایی و دریایی:میزان ۲ درصد
- سپرده بانکی، سود سهام و اوراق مشارکت:میزان ۳ درصد
- مالیات بر ارث سهام، سهم‌الشرکه و حق تقدم آن‌ها در خارج از بورس:میزان ۶ درصد
- سهام و حق تقدم آن‌ها در داخل بورس:میزان ۱.۵ برابر درج شده در مواد ۱۴۳ و ۱۴۴ مکرر قانون مالیات‌های مستقیم یعنی ۰.۷۵ درصد
- سایر اموال و دارایی‌ها:میزان ۱۰ درصد
- اموال و دارایی‌های واقع در خارج از کشور:میزان ۱۰ درصد
موارد فوق برای افرادی است که جزو وارثان طبقه اول متوفی هستند و طبق قانون در مورد وارثان طبقه دوم و سوم به ترتیب ضریب دو و سه اعمال می‌شود.
نکته بعدی درباره مالیات بر ارث این است که در صورت غیرایرانی بودن متوفی، موارد فوق تماما مشمول مالیات با نرخ طبقه اول است. یعنی برای طبقه اول، دوم و سوم هر یک از اموال ذکر شده به یک میزان و براساس نرخ مصوب برای طبقه اول خواهد بود.
معافیت های مالیاتی بر ارث
مالیات بر ارث شامل معافیت مالیاتی هم می‌شود. حقوق حاصل از بازنشستگی و وظیفه، پس‌انداز خدمت، مزایای پایان خدمت، مطالبات حاصل از خسارت اخراج، بازخرید خدمت، مرخصی‌های استحقاقی استفاده نشده و مبالغ پرداختی از سوی بیمه‌های عمر و زندگی که به صورت یکجا به بازماندگان پرداخت می‌شود، از جمله مواردی است که مالیات به آن‌ها تعلق نمی‌گیرد.
اطلاع دقیق از موارد فوق و کسب بهترین نتیجه در استفاده صحیح از قانون، نیازمند مشورت با وکیل مالیاتی معتبر است. وکیل مالیاتی با دادن مشاوره صحیح به افراد، آن‌ها را از تبصره‌های مختلف مالیات بر ارث آگاه می‌سازد.
اگر این مقاله را پسندیدید توصیه می کنیم مقاله رسیدگی و تعیین مالیات را نیز مطالعه نمایید
درصورت نیاز با شماره های 66913667-021 و 09127926849 در ساعات کاری تماس حاصل فرمایید یا از طریق واتساپ با شماره همراه ذکر شده در تماس باشید.
از همراهی و شکیبایی شما سپاسگزاریم.
