موسسه حسابداری و مالیاتی تیوان قصد دارد در این مقاله شما عزیزان را با تسعیر ارز ، چگونگی و مفهوم آن آ اشنا کند.
با پیشرفت فناوری‌های نوین ارتباطی و امکان ثبت معاملات خارجی توسط شرکت‌های تجاری، در عمل مسئله جدیدی به نام تبدیل واحدهای پولی به یکدیگر به وجود می‌آید.
شرکت‌های زیادی در اقتصاد حضور دارند که عملیات دادوستد کالا یا خدمات آن‌ها توسط ارز یا همان پول کشور ثانویه انجام می‌گیرد.
این معاملات انجام شده با ارز واسطه را معاملات ارزی می‌گویند. در این صورت اگر معاملات شرکت با نرخ ریال انجام بگیرد، نیاز است معاملات از ارز به ریال تبدیل شوند که این تبدیل نرخ ارز به ریال رایج کشور را تسعیر ارز می‌گویند.
در لغت‌نامه دهخدا تسعیر به معنای نرخ نهادن و قیمت‌گذاری است. تسعیر فرآیندی است که در آن معاملات مالی ارزی براساس واحد پول گزارشگری بیان می‌شود.
می‌توان با ذکر مثالی عملیات تسعیر را بهتر بیان کرد. اگر شرکتی برای خرید یا فروش یک کالا، از شرکتی واقع در خارج از کشور مبلغ ارزی هزار دلار دریافت کند یا این مبلغ را پرداخت کند، ثبت مقادیر به ریال در تاریخ انجام معامله و حساب سود و زیان آن جزئی از عملیات تسعیر ارز خواهد بود.
نرخ تسعیر ارز چیست؟
نرخ تسعیر در واقع همان معادل واحد پولی برای ارز مورد نظر است. در صورتی که هر دلار در ایران معادل ۱۰ هزار تومان باشد، نرخ تسعیر در زمان اعمال تبدیل و ثبت دفتری برابر با ۱۰ هزار تومان خواهد بود.
باید دقت داشت، زمانی که از تسعیر ارزها صحبت می‌کنیم حتما باید دو واحد پولی متعلق به دو کشور جداگانه باشند. برای مثال تبدیل ریال ایران به تومان به عنوان تسعیر تلقی نمی‌شود، چون هر دو مربوط به واحد پولی یک کشور است.
ثبت حسابداری دفاتر
معاملات مبتنی بر تسعیر ارز باید به طور دقیق در دفاتر مربوطه ثبت شوند. اولین کار برای ثبت حسابداری تسعیر، ثبت اولیه معامله ارزی براساس نرخ ارز و ریال در زمان انجام معامله است. نوع معامله خرید یا فروش نیز باید در زمان ثبت اولیه ذکر شود.
برای مثال در صورتی که شرکت ایرانی با یک شرکت انگلیسی معامله‌ای براساس دلار انجام داده باشد و نرخ دلار در زمان انجام معامله ۱۰ هزار تومان باشد، ثبت اولیه تسعیر ارز برای معامله یک کالا به قیمت ۲ دلار به صورت زیر است.
- تاریخ: ۱/۱۰/۱۳۹۸
- قیمت فروش: ۱۰۰۰۰*۲ = ۲۰ هزار تومان
- بابت فروش کالا به مبلغ ۲ دلار به شرکت انگلیسی
- قیمت دلار: ۱۰ هزار تومان
در قدم بعدی زمانی که موعد دریافت وجه از شرکت خرید کننده می‌رسد و نرخ ارز با رشد ۲۰ درصدی یا ۲ هزار تومانی روبه‌رو شده است، ثبت دریافتی در دفاتر حسابداری به صورت زیر خواهد بود.
- تاریخ :۱/۱/۱۳۹۹
- حساب دریافتی: ۱۲۰۰۰*۲ = ۲۴ هزار تومان
- قیمت دلار: ۱۲ هزار تومان
- سود نهایی تسعیر (۱۰۰۰۰-۱۲۰۰۰) * ۲ = ۴۰۰۰ تومان
در واقع این وظیفه حسابدار است تا سود یا زیان ناشی از تسعیر را در دفاتر ثبت حسابداری تسعیر ارز بیان کند.
